Gifsumak
Gifsumak of giftige klimop: de allergieverwekkende plant die zijn naam eer aan doet.
Klimop wordt niet toevallig giftig genoemd. Bladeren, stengels, wortels: alles eraan is irritant. Het wordt afgeraden het aan te raken of zelfs te verbranden, omdat het inademen van de rook de longen kan beschadigen. En toch, ondanks dit alles, kan Gifsumak worden omgezet in een gezondheidsoplossing.
Waar groeit giftige klimop?
Giftige klimop, met als Latijnse naam Toxicodendron pubescens Mill. of Rhus Toxicodendron L., is een plant die inheems is in Noord-Amerika, met name in Virginia en Canada. Hij groeit in het wild in een groot deel van Noord-Amerika en komt ook voor in Zuid-Amerika en Azië. Gifsumak wordt ook wel "poison ivy", "giftige klimop" of "poison sumac" genoemd. Al deze namen betekenen hetzelfde: pas op voor gevaar! Het sap ervan kan ernstige allergische reacties veroorzaken, bekend als contactdermatitis. En pas op voor de zeldzame in Europa geacclimatiseerde exemplaren, die zijn net zo allergeen.
Hoe herken je giftige klimop?
Giftige klimop, lid van de Anacardiaceae familie, komt in verschillende vormen voor. Hij kan zich, net als klimop, vastklampen aan een oppervlak, of groeien als een struik, of kruipen. Giftige klimop heeft slanke twijgen bedekt met donzige of katoenachtige haren. Zijn bladeren, die groen zijn in de zomer en rood in de herfst, komen altijd in groepjes van drie. De bloemen zijn 3 mm lang en groen van kleur. De bessen zijn wit of lichtgrijs en mogen niet worden gegeten.
Gifsumak: zo giftig als zijn naam doet vermoeden!
Bij aanraking of wrijving veroorzaakt Gifsumak een extreem irriterende allergische reactie. Dit noemen artsen contact dermatitis. In ernstige gevallen kan dit leiden tot bultvormige letsels die supergeïnfecteerd kunnen raken. De boosdoener is een hars, ook wel urushiol genoemd. Dus pas op: gevaar! En ook gevaarlijk als je Gifsumak verbrandt omdat de vrijkomende rook, ook zeer giftig, de longen kan beschadigen. Maar vreemd genoeg zijn alleen mensen allergisch. Vogels doen zich tegoed aan de vruchten van Gifsumak en sommige planteneters, waaronder vee, eten zonder zorgen de bladeren.
Actieve bestanddelen nuttig voor laboratoria
Toxicodendron pubescens Mill. is opgenomen in de Europese Farmacopee. Het bevat voornamelijk allergene fenolen van het type urushiol. Hun gehalte is 3,3% in de bladeren en 1,6% in de takken en twijgen. Giftige klimop bevat ook flavonoïden*: myricetine, quercetine, kaempferol en fisetine en tannines, met name gallotanninezuur. Farmaceutische laboratoria gebruiken de jonge twijgen als ze in blad staan. Om ervoor te zorgen dat ze het rijkst zijn aan actieve bestanddelen, worden ze bij voorkeur eind augustus of aan het begin van de herfst geplukt en bij voorkeur op vochtige plaatsen.
* Flavonoïden zijn stoffen die in planten voorkomen. Ze zijn verantwoordelijk voor de bruine, rode en blauwe tinten van bloemen en fruit"(1)
Wist je dat?
Een van Batmans ergste tegenstanders heeft de Engelse naam van giftige klimop: "Poison Ivy". Deze Gotham City crimineel, ooit een botanicus en biochemicus, werd vergiftigd door injecties met plantengif, waaronder Gifsumak gif. Dit maakte haar gek en erg kwaadaardig.