Prikkelingen, diffuse roodheid, het gevoel van ‘zand’ onder de oogleden … Het zijn allemaal signalen die op conjunctivitis wijzen, maar het is essentieel te bepalen of het om een allergische of infectieuze vorm gaat. Door de juiste oorzaak te achterhalen kun je de passende behandeling kiezen en complicaties voorkomen.
Conjunctivitis: allergie of infectie onderscheiden voor een snelle behandeling
Wanneer de ogen prikken, rood worden en het aanvoelt alsof er zand onder de oogleden zit, denkt men meteen aan conjunctivitis. Achter die verzamelnaam gaan echter twee duidelijk verschillende aandoeningen schuil: allergische conjunctivitis, veroorzaakt door een immuunreactie, en infectieuze conjunctivitis, te wijten aan virussen of bacteriën. Het onderscheid maken is meer dan puur semantiek; het bepaalt de keuze van de behandeling én de snelheid van herstel.
Allergische of infectieuze conjunctivitis
Allergische conjunctivitis: een onmiddellijke reactie van het immuunsysteem
Ze verschijnt enkele minuten na contact met een allergeen – pollen, huisstofmijt, schimmels of dierenharen. De vrijgekomen histamine veroorzaakt in beide ogen tegelijk roodheid, intense jeuk, gezwollen oogleden en helder tranen, soms met lichte wazigheid. De klachten verergeren bij polleninpieken of krachtige wind.
Infectieuze conjunctivitis: wanneer microben en virussen de bovenhand krijgen
Deze vorm wordt veroorzaakt door micro-organismen. De virale variant volgt vaak op een verkoudheid, begint in één oog, breidt uit naar het andere en gaat gepaard met gevoelige lymfeklieren en zeer waterige tranen. De bacteriële variant daarentegen produceert een dikke geelgroene afscheiding die de wimpers doet samenkleven en kan eenzijdig blijven; diffuse roodheid, uitgesproken branderigheid en hoge besmettelijkheid zijn kenmerkend.
Belangrijkste seizoens- en omgevingsfactoren
Doorheen de seizoenen veranderen de bronnen van irritatie:
- Lente: een explosie van pollen van berk, es en eik.
- Zomer: een piek van graspollen, gevolgd door ambrosia en bijvoet (artemisia) tegen het einde van de zomer.
- Herfst-winter: minder buitenpollen; de voornaamste prikkels zijn
- huisstof,
- schimmels die welig tieren in vochtige omstandigheden,
- en droge verwarmingslucht, die het bindvlies irriteert.
Tegelijk verzwakt luchtvervuiling — tabaksrook, fijnstof, oplosmiddelen — het oogoppervlak nog verder, waardoor het gevoeliger wordt voor zowel allergenen als microben.
Allergische conjunctivitis
Spoel het oog eerst met fysiologisch zout, leg vervolgens een koud kompres en daarna een lauw kompres om roodheid en zwelling te verzachten, en beperk de blootstelling aan allergenen (pollen, stof, dierenharen) door vroeg in de ochtend te verluchten en een zonnebril te dragen. Voor gerichte verlichting kiest u het best een conserveermiddelvrije, antihistaminische en smerende oogdruppel zoals Euphralia Allergie. Deze bevat 0,12 % natriumhyaluronaat, vitamine B12 en rozemarijnzuur, hydrateert, neutraliseert allergenen en verlicht snel jeuk, branderigheid en het gevoel van een zandkorreltje, zelfs bij contactlensdragers.
Infectieuze conjunctivitis
Handhaaf strikte hygiëne (handen wassen, tijdelijk stoppen met het dragen van contactlenzen), reinig de afscheiding met een steriel kompres bevochtigd met fysiologische zoutoplossing en leg warme kompressen aan om het secreet te verdunnen.
Goede preventieve gewoonten
Je woning vroeg in de ochtend of laat in de avond verluchten, een HEPA-filter in de stofzuiger gebruiken, buiten een goed omsluitende bril dragen en tijdens het pollenseizoen voor wegwerplenzen kiezen zijn eenvoudige maatregelen die het aantal opstoten aanzienlijk verminderen. Vermijd bovendien om in de ogen te wrijven en was je handen vóór elke toediening van oogdruppels; zo verkort je de duur van de episode en verklein je het risico op een bijkomende infectie.
